علائم زخم معده چیست

زخم معده یکی از بیماری‌های رایج گوارشی است که معمولاً با علائمی مانند سوزش معده، سوءهاضمه و ناراحتی‌های گوارشی همراه است. این عارضه در بسیاری از موارد بر اثر تأثیر اسید معده بر بافت داخلی معده به وجود می‌آید. در این مطلب به بررسی علت‌های بروز زخم معده، نشانه‌های آن و روش‌های درمانی موجود خواهیم پرداخت.

0912-020-1734

در بیمارستان مجازی ایران، کیفیت، سرعت و تخصص اولویت‌های ما هستند.

به ما اعتماد کنید و از خدمات بی‌نظیر ما بهره‌مند شوید.

زخم معده چیست؟

زخم معده یا زخم پپتیک به آسیب و ایجاد زخم در لایه‌ی داخلی معده یا بخش ابتدایی روده‌ی کوچک (اثنی‌عشر) گفته می‌شود. به‌طور طبیعی، مخاط ضخیمی از معده در برابر اثرات مخرب اسید معده محافظت می‌کند؛ اما در برخی شرایط، این لایه محافظ آسیب دیده و زمینه برای ایجاد زخم فراهم می‌شود.زخم معده یا زخم پپتیک به آسیب و ایجاد زخم در لایه‌ی داخلی معده یا بخش ابتدایی روده‌ی کوچک (اثنی‌عشر) گفته می‌شود. به‌طور طبیعی، مخاط ضخیمی از معده در برابر اثرات مخرب اسید معده محافظت می‌کند؛ اما در برخی شرایط، این لایه محافظ آسیب دیده و زمینه برای ایجاد زخم فراهم می‌شود.

علائم زخم معده

شایع‌ترین نشانه زخم معده، احساس درد سوزشی در ناحیه شکم است که معمولاً از اطراف ناف تا قسمت پایین قفسه سینه گسترش می‌یابد و شدت آن می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. در موارد شدید، این درد ممکن است فرد را از خواب بیدار کند. دیگر علائم رایج زخم معده شامل موارد زیر است:

• کاهش یا افزایش اشتها
• حالت تهوع
• مدفوع تیره‌رنگ یا همراه با خون
• سوءهاضمه
• کاهش وزن بی‌دلیل
• استفراغ
• درد در ناحیه قفسه سینه

علائم زخم معده را با حمله‌قلبی اشتباه نگیرید

نکته مهمی که باید در نظر گرفت این است که علائم حمله قلبی گاهی می‌تواند مشابه زخم معده و مشکلات گوارشی باشد. در صورت تجربه‌ی نشانه‌هایی مانند سوزش سر دل، درد منتشرشونده به شانه یا کتف، و حالت تهوع، لازم است فوراً با پزشک مشورت کنید تا سلامت قلب شما ارزیابی شود. در چنین شرایطی از خوددرمانی خودداری کرده و تشخیص نهایی را به پزشک متخصص بسپارید.

عوامل ایجاد کننده زخم معده

برخی عوامل می‌توانند خطر ابتلا به زخم معده را افزایش دهند. این عوامل عبارت‌اند از:

• مصرف مکرر و بیش‌ازحد داروهای مسکن غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن
• داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به زخم معده
• ابتلا به برخی بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری‌های کبدی، ریوی یا کلیوی
• استعمال دخانیات و مصرف نوشیدنی‌های الکلی

عوارض زخم معده

در صورت عدم درمان، زخم معده می‌تواند پیشرفت کرده و به مشکلات جدی‌تری منجر شود. از جمله عوارض رایج زخم معده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سوراخ شدن دیواره معده: این عارضه زمانی رخ می‌دهد که زخم به عمق دیواره معده نفوذ کند و آن را سوراخ کند. در نتیجه، محتویات معده به فضای شکمی نشت کرده و منجر به عفونت شدید می‌شود. این وضعیت با درد ناگهانی و شدید شکم همراه است.
• خون‌ریزی داخلی: در برخی موارد، زخم‌ها ممکن است به رگ‌های خونی آسیب بزنند و خونریزی ایجاد کنند. این خون‌ریزی می‌تواند خفیف یا شدید باشد و علائمی مانند سرگیجه، ضعف، مدفوع سیاه‌رنگ یا استفراغ خونی ایجاد کند. گاهی نیاز به بستری فوری وجود دارد.
• انسداد دستگاه گوارش: التهاب ناشی از زخم یا بافت اسکار می‌تواند باعث تنگی یا انسداد در مسیر عبور غذا شود. این مشکل با علائمی مانند تهوع، استفراغ، احساس سیری زودرس و کاهش وزن همراه است.

در واقع آسیب به لایه محافظ معده، باعث تماس مستقیم اسید با بافت داخلی و در نهایت ایجاد زخم می‌شود.

تشخیص زخم معده

تشخیص زخم معده معمولاً با ارزیابی علائم بالینی و بررسی سابقه پزشکی بیمار آغاز می‌شود. یکی از دلایل رایج زخم معده، وجود باکتری هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) است که با آزمایش‌های خاص شناسایی می‌شود. برای تأیید دقیق‌تر، از روش‌های زیر بهره می‌گیرند:

• آندوسکوپی: در مواردی که علائم شدید یا طولانی‌مدت باشند، پزشک ممکن است آندوسکوپی را توصیه کند. در این روش، یک لوله باریک و انعطاف‌پذیر که به دوربین مجهز است، از طریق دهان وارد معده می‌شود تا زخم‌ها یا آسیب‌های احتمالی بررسی شوند.
• آزمایش هلیکوباکتر پیلوری: تست تنفسی، یکی از ساده‌ترین و دقیق‌ترین روش‌ها برای تشخیص این باکتری است. همچنین آزمایش خون یا مدفوع نیز برای بررسی وجود عفونت مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• تصویربرداری: در برخی موارد، برای مشاهده دقیق‌تر دستگاه گوارش از تصویربرداری با اشعه ایکس یا سی‌تی‌اسکن استفاده می‌شود. این روش‌ها می‌توانند به شناسایی زخم‌ها و بررسی شدت آن‌ها کمک کنند.

درمان زخم معده

روش‌های مختلفی برای درمان زخم معده استفاده می‎شوند.

درمان دارویی

داروهای مهارکننده ترشح اسید، از جمله مهارکننده‌های پمپ پروتون و مسدودکننده‌های گیرنده H2، از رایج‌ترین داروها برای درمان زخم معده هستند که با کاهش تولید اسید معده عمل می‌کنند. به‌دلیل اینکه مصرف طولانی‌مدت آنتی‌اسیدها می‌تواند جذب کلسیم را کاهش داده و خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهد، استفاده از مکمل کلسیم همراه با این داروها توصیه می‌شود.
همچنین کاهش مصرف یا تنظیم دوز داروهای مسکن غیراستروئیدی در درمان و پیشگیری از زخم معده مؤثر است. مصرف برخی داروهای کورتون، بیس‌فسفونات و ضدانعقاد نیز ممکن است با نظر پزشک تغییر یا قطع شود.
برای درمان زخم معده ناشی از عفونت هلیکوباکتر پیلوری، معمولاً ترکیبی از دو آنتی‌بیوتیک به همراه یک مهارکننده پمپ پروتون به مدت ۷ تا ۱۴ روز تجویز می‌شود. در صورت عدم پاسخ به درمان اولیه، داروی بیسموت و آنتی‌بیوتیک‌های دیگر ممکن است به کار روند.

جراحی

اگر بیمار به درمان‌های دارویی پاسخ مناسبی ندهد، گزینه جراحی مطرح می‌شود که شامل قطع عصب واگ یا برداشتن بخشی از معده (گاسترکتومی جزئی) است.\[۲]

همان‌طور که گفته شد، عفونت هلیکوباکتر یکی از عوامل شایع زخم معده است. برخی از گونه‌های این باکتری می‌توانند خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهند؛ بنابراین درمان زخم معده باید با جدیت دنبال شود.

رژیم غذایی زخم معده

رژیم غذایی نقش کلیدی در پیشگیری و بهبود زخم معده دارد. بهتر است از خوردن غذاهای تند و ادویه‌دار که باعث افزایش تولید اسید معده می‌شوند، مانند فلفل سیاه و کافئین، پرهیز شود. همچنین مصرف نوشیدنی‌های الکلی باید کاملاً قطع شود. رژیم غذایی مناسب برای زخم معده باید شامل مقدار کافی ویتامین A و فیبر باشد.

 پیشگیری از زخم معده 

گاهی ممکن است نتوان به‌طور کامل خطر ابتلا به زخم معده را از بین برد، اما با انجام برخی اقدامات می‌توان این ریسک را کاهش داد. راه‌های پیشگیری از زخم معده شامل موارد زیر است:

• از مصرف زیاد داروهای مسکن غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن پرهیز کنید.
• در صورت نیاز به مصرف این داروها، بهتر است همراه با غذا یا داروهای محافظ معده استفاده شوند.
• از استعمال سیگار و دخانیات خودداری کنید، زیرا خطر ابتلا به سرطان‌های دستگاه گوارش را افزایش می‌دهد.
• اگر به عفونت هلیکوباکتر مبتلا هستید، حتماً دوره درمان آنتی‌بیوتیکی را کامل کنید.
• به طور منظم ورزش کنید، چرا که ورزش باعث کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود.

آیا زخم معده درمان قطعی دارد؟

خوشبختانه درمان‌های متعددی برای زخم معده وجود دارد که عمدتاً شامل مصرف داروهای مختلف است. در مواردی که درمان دارویی مؤثر نباشد، ممکن است جراحی پیشنهاد گردد.

کلام آخر

علائم زخم معده معمولاً با مشکلات گوارشی مانند سوزش معده همراه است و ممکن است در برخی بیماری‌های دیگر نیز دیده شود. بنابراین برای تعیین دقیق علت علائم خود، بهتر است با پزشک متخصص گوارش مشورت کنید.

همچنین به یاد داشته باشید که درمان نکردن زخم معده می‌تواند به تدریج باعث آسیب جدی به بافت معده و حتی افزایش خطر ابتلا به سرطان شود؛ بنابراین در صورت داشتن مشکلات گوارشی، حتماً موضوع را با پزشک مطرح کنید.

بیمارستان مجازی ایران با هدف ارائه خدمات پزشکی به صورت آنلاین و در دسترس برای تمام افراد، در تلاش است تا با کمترین هزینه و سریع‌ترین زمان ممکن، خدمات درمانی را به شما ارائه دهد. این بیمارستان مجازی با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، قادر است تا با بهترین کیفیت، مشاوره‌ها و درمان‌های پزشکی را به شما ارائه کند. با تیمی از پزشکان متخصص و کارشناسان پزشکی، بیمارستان مجازی ایران به شما این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به مراجعه حضوری، در اسرع وقت و با صرفه‌جویی در هزینه‌ها، از خدمات پزشکی بهره‌مند شوید.

این خدمات شامل مشاوره آنلاین با پزشکان متخصص، دریافت نسخه‌های پزشکی، بررسی علائم بیماری‌ها، و پیگیری‌های درمانی به صورت مجازی است که می‌توانید از هر کجا و در هر زمان از آن استفاده کنید. بیمارستان مجازی ایران به شما کمک می‌کند تا با کاهش هزینه‌ها و زمان مورد نیاز برای درمان، به راحتی به مراقبت‌های بهداشتی دسترسی پیدا کنید. هدف اصلی این بیمارستان، فراهم آوردن خدمات بهداشتی با کیفیت بالا و دسترسی آسان به مراقبت‌های پزشکی برای همه افراد است.